Het lijkt allemaal ingewikkeld, maar is het niet: wat is het verschil tussen College ofwel burgemeester en wethouders en ‘de Raad’ of Gemeenteraad. Het belangrijkste om te onthouden is, dat de Raad de baas is in de gemeente. Hoe werkt het dan?
College
Het College van burgemeester en wethouders is dagelijks bestuur van onze gemeente. Het College maakt beleid en voert uit wat de Raad bepaalt. De burgemeester is voorzitter van Raad en College. Zij heeft een eigen taak op openbare orde en veiligheid; is hoofd van politie en brandweer in de gemeente en heeft nog een aantal taken. De burgemeester vormt samen met de wethouders het College. De vier wethouders zijn door de gemeenteraad gekozen. Bij ons zijn dat Annemiek van Rooij (namens Keerpunt’74), Mike Hofkens (Lokaal+), Hein de Jongh (VVD) en Tommie Mertens (Morgen!). De burgemeester en iedere wethouder zijn elk verantwoordelijk voor een aantal taken, bijvoorbeeld financiën, verkeer, onderwijs, veiligheid, afvalverwerking, enzovoort. Zo’n takenpakket noemen we ’portefeuille’. Wethouders proberen uit te voeren wat hun partijen samen hebben afgesproken in het zogenoemde Coalitieakkoord. Burgemeester en de wethouders vertegenwoordigen naast het maken van beleid, ook de gemeente bij overleg of samenwerking met andere gemeenten. Daarnaast is de burgemeester met ambtsketen aanwezig bij belangrijke gebeurtenissen in de gemeente. Bij dodenherdenking op 4 mei bijvoorbeeld verdeelt het College de taken om in elk van de kernen te kunnen zijn. Ook bij de intocht van Sint en zijn Zwarte Pieten is meestal de burgemeester aanwezig. Als die niet kan, dan gaat een van de wethouders, als loco-burgemeester, compleet met ambtsketen.
Coalitie
De partijen in de Raad die de wethouders hebben geleverd, noemen we ‘Coalitie-partijen’. Het college doet voorstellen aan de Raad en neemt besluiten over het dagelijkse doen en laten in onze gemeente. Het voert ook uit wat de gemeenteraad opdraagt.
De Raad
De gemeenteraad, kortweg Raad, is de echte volksvertegenwoordiging; uw vertegenwoordiging. Eens per 4 jaar kan u de gemeenteraadsleden kiezen. De Raad geeft in hoofdlijnen aan wat zij in de gemeente willen en controleert of het College zijn werk goed doet. De raad kan een wethouder en het college ook eventueel hun werk laten overdoen.
Voorstellen
De Raad vergadert over voorstellen van het College en soms ook over voorstellen die door Raadsleden zijn gedaan. Bij ons vergadert de gemeenteraad diverse keren per maand, behalve in de zomervakantie. De eerste vergadering in de maand noemen we altijd ‘de Raad luistert’. Meestal bestaat zo’n vergadering uit presentaties of toelichtingen op een belangrijk onderwerp. De tweede vergadering in elke cyclus is de ‘debatraad’. Dan debatteren de raadsleden over de voorstellen maar nemen over de belangrijke onderwerpen meestal nog geen besluit. Dat gebeurt pas in de ‘Besluitvormende’ raad. Zo noemen we de derde vergadering. Dan neemt de Raad besluiten en daarbij geldt steeds dat ‘de meeste stemmen gelden’.
Baas
De Raad is de baas in de gemeente. Het College moet uitvoeren wat de Raad heeft besloten. Wil de Raad niet wat het College voorstelt, dan krijgt de Raad zijn zin, waardoor voorstellen soms worden aangepast door moties of amendementen.
Wegsturen
De meerderheid van de Raad kan ook aan leden van het College een gele of zelfs een rode kaart geven, als het werk niet goed wordt gedaan. Er wordt dan een motie van afkeuring, of zelf een van wantrouwen ingediend. Krijgt zo’n motie van wantrouwen een meerderheid, dan moet de wethouder opstappen.