Raamsdonksveer – Begin jaren 80 zaten een aantal ondernemers en middenstanders om tafel met als enige agendapunt: het organiseren van een jaarmarkt. In 1982 wordt de Stichting Evenementen Raamsdonksveer (SER) opgericht met als doel het idee handen en voeten te geven. Dat werd met de nodige daadkracht gedaan, want al op zaterdag 17 september 1983 vond de allereerste Veerse Dag plaats. Het spektakel begon al op vrijdagavond. Niet, zoals het al decennialang een traditie is, op het Heereplein, maar met een feestavond op het terrein van het Dongemond College. Optredens waren er van onder andere Vulcano, Ben Cramer en Lobo. Op zaterdag stonden er in het centrum van Raamsdonksveer zo’n 250 marktkramen, waarbij straattheater, poppenkast, een draaimolen, een ‘zeskamp’ en, zeker niet te vergeten, de optredens van het Veers Kapelleke voor het nodige vertier zorgden. Ondanks het wat druilerige weer bezochten duizenden bezoekers de eerste Veerse Dag. Het evenement zou met tienduizenden bezoekers uitgroeien tot een begrip in de verre omtrek. De formule is al die jaren, met een succesvolle mix van een grote jaarmarkt, livemuziek, straattheater en kinderattracties, hetzelfde gebleven. Dankzij de vele trouwe sponsors is de Veerse Dag voor de vele bezoekers al 39 jaar gratis toegankelijk en dat wil het SER-bestuur graag zo houden.

Door Jan Hoek

Veertig jaar Veerse Dag is een ‘robijnen’ moment om met een aantal (ex-)bestuursleden terug te blikken op een aantal memorabele gebeurtenissen. Een terugblik kan niet zonder Ad Adriaanse te noemen. Hij was dé initiatiefnemer van het evenement en iemand die met het nodige inzicht en overtuigingskracht de juiste mensen wist te enthousiasmeren. Voor zijn inzet, niet alleen voor de SER, maar ook onder andere voor Veers Erfgoed, werd Ad terecht benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. In de nacht van 23 op 24 april 2020 overleed Ad op 80-jarige leeftijd aan de gevolgen van corona. Ad heeft met zijn medebestuursleden de solide basis gelegd voor het evenement in het hart van ‘zijn’ Raamsdonksveer, dat dit jaar voor de 40e keer wordt gehouden.

Raamsdonksveer op stelten

Door Het Kanton werd het eerste jaar een speciale Veerse Dag-editie uitgegeven. Daarna verscheen jaarlijks de door de SER uitgegeven Veerse Dag-krant. Als bestuurslid was ik, schrijver van dit artikel, zestien jaar lang nauw betrokken bij de uitgave daarvan; eerst in nauwe samenwerking met Chris Verhoeven van Vèrse Hoeven uitgeverij en later met Ton van der Goes van Publi Push. De Veerse Dag-krant is altijd gedrukt bij EM de Jong in Baarle-Nassau. Sommige zaken verdwijnen helaas door de steeds verder oplopende kosten. Dat geldt ook voor de jarenlange thematische invulling van het programma, waarmee tijdens het eerste lustrum in 1987 werd gestart met het motto ‘Raamsdonksveer op stelten’. Een van de spraakmakende hoogtepunten daarbij was de zeer grote groep steltenlopers uit het Belgische Merchtem. Een paar jaar eerder had letterlijk een ander hoogtepunt plaatsgevonden, namelijk een motorrijder die over een hoog boven het Heereplein gespannen draad reed. Als eerste ontstond er de Marktcommissie, die decennialang onder leiding stond van ‘marktmeester’ Ad Adriaanse. Hij werd jarenlang bijgestaan door Henri Verhagen en Jan Weterings. Door hun positieve inzet en betrokkenheid werd dit duo niet veel later gevraagd deel uit te maken van het bestuur. Laatstgenoemde vertelt over de Marktcommissie: “Alle inschrijvingen liepen via Ad en naar hem werd dan ook het meest gevraagd. Hij beloofde aan de marktlui nog weleens iets dat niet helemaal waargemaakt kon worden; wij moesten dat dan maar zien op te lossen. Er stond per abuis weleens een hamburgertent naast een kraam die wollen kleding verkocht en dan ontstond er de nodige wrijving. We zijn ook regelmatig serieus bedreigd en zeker met regenachtig weer was de agressie een stuk hoger. Op het hoogtepunt stonden er 400 marktkramen.” Als de markt op zaterdagmorgen om 10.00 uur van start ging, kwamen de zogenaamde meelopers, die zich niet hadden ingeschreven, tevoorschijn. Op de lege plaatsen rolden ze hun kleedje uit en legden daarop hun handel veelal bestaande uit leren riemen, portemonnees en dergelijke. Bestuurslid Jan Hopmans was hier altijd heel scherp op en rond 10.30 uur ging hij zijn jaarlijkse rondje over het parkoers maken. De meelopers moesten betalen; deden ze dat niet dan rolde Hopmans hun kleedje met spullen op en dreigde dat buiten het parkoers neer te gooien. Dat vonden ze niet prettig en dus werd er zonder uitzondering betaald. Op die manier haalde hij soms zo’n 800 gulden op. Dat bedrag is meer dan zanger Rob de Nijs op de Veerse Dag betaalde. Hij zat na een optreden in een unit die toen achter het podium stond en moest nodig plassen. Hij deed dat op die plek in een leegstaande limonadefles en legde daar een briefje met een kort excuus bij én geld voor het ongemak. Het bedrag dat ernaast lag bedroeg 25 cent.

Bh’s, friet, kroketten en frikandellen

We gaan nog even terug naar de start van de Veerse Dag. Zoals gemeld was Jan Weterings snel actief tijdens het Veerse evenement. Hij vertelt over het begin van de Veerse Dag: “Veertig jaar geleden vierden we met het Jongerenkoor van Raamsdonksveer een jubileum. We deden dat in de vorm van een jaar-/ambachtenmarkt in de Rembrandtlaan. De net opgerichte SER was onder de indruk van de organisatie daarvan, waarna de koorleden door het bestuur werden gevraagd mee te werken aan de Veerse dag. Onze activiteiten bestonden uit het bemannen van de afzettingen bij de diverse toegangswegen, het assisteren bij de kinderattracties en het opruimen en handmatig vegen van het hele parcours na afloop van de Veerse Dag, waaraan ook bestuursleden meewerkten.” Om 4.30 uur werd er gestart met de opbouw van de marktkramen en voordat ‘s avonds het hele parkoers, vaak door dezelfde personen, schoon was opgeleverd was het al snel zo’n achttien uur later. Ad Adriaanse haakte traditioneel af ter hoogte van het café van Jantje Baai aan de Keizersdijk. Hij verrichtte daar jaarlijks de trekking van een loterij met als hoofdprijs een levend varken (dat was toen wettelijk nog toegestaan), dat die dag regelmatig in een bak werd rondgereden over het parkoers. Het waren altijd trekkingen die voor Ad de nodige tijd kostten, want hij kwam, wellicht toevallig, pas naar buiten als het parkoers veegschoon was opgeleverd. Later kregen de vegers assistentie van een heel klein veegwagentje. Vanaf het begin laadde Nol Snijders van de gemeente met zijn vrachtwagen de bijeengeveegde rommel op en bracht het naar de stort. Pas jaren later kwamen er professionele veegmachines. De veegploeg van toen kwam overigens niet om van de honger. Met dank aan bestuurslid Jan Hopmans. Hij ging jaarlijks de plaatselijke frietzaken langs om friet, krokketten en frikandellen te ritselen. Altijd met succes en op zijn fiets bracht Jan het eten vervolgens rond; de gevulde frietzakken in tassen aan zijn stuur en de snacks los gestort in zijn lange regenjas: de kroketten links en de frikandellen rechts. Jan Hopmans stond zelf ook vaak met een kraam op de markt. Eén keer zelfs met twee kramen boordevol bh’s met de kleinste maten. ’s Avonds was hij uitverkocht, wellicht dankzij het bord dat in zijn kramen hing, met daarop de tekst: ‘Voor die prijs kun je ze niet laten hangen!’ ook zoiets maakt de Veerse Dag zo bijzonder…