In het digitale tijdperk van muziekstreaming is het een zeldzaamheid geworden om volledige albums te beluisteren, maar echte muziekliefhebbers weten dat het luisteren naar een album van begin tot eind een unieke ervaring kan bieden. In de reeks ’Vinyl Verhalen’ neemt Dennis Mikhout elke week een iconisch muziekalbum onder de loep. Tijdens deze ontdekkingsreis onthult hij de verhalen achter deze albums, variërend van klassieke studio-meesterwerken tot memorabele live-opnames, ongeacht het genre en tijdperk. Deze week: ‘The Visitors’ van ABBA.

Door: Dennis Mikhout

In 1981 verraste de Zweedse popgroep ABBA, vooral bekend van aanstekelijke populaire meezingers en flamboyante outfits, met het opmerkelijk volwassen album ‘The Visitors’. Dit werk kwam voort uit persoonlijke problemen binnen de band, waaronder twee echtscheidingen (wat significant is gezien de band slechts uit vier leden bestaat). Het album werd opgenomen tegen de achtergrond van de Koude Oorlog en bracht een rijper en volwassener ABBA aan het licht, ver verwijderd van de luchtige popklassiekers waar ze vooral om bekend stonden. Diepere thema’s zoals afscheid, zelfreflectie en angst voor de toekomst komen aan bod, wat een ongebruikelijke wending voor de groep betekende. Het album heeft een zeer donker en gelaagd geluid, waardoor zelfs de meest sceptische kenners hun mening moesten herzien.

ABBA, opgericht in Stockholm in 1972, werd een wereldfenomeen na hun overwinning op het Eurovisie Songfestival van 1974 met het nummer ’Waterloo’. De unieke samenstelling van de groep, bestaande uit twee echtparen, droeg sterk bij aan hun onderscheidende imago. Hun muziek, bekend om de pakkende melodieën en harmonieuze samenzang, domineerde de internationale hitlijsten gedurende het laatste deel van de jaren ’70 en het begin van de jaren ’80. Ondanks hun commerciële succes werd hun muziek vaak gezien als minder diepgaand. Het uitbrengen van ‘The Visitors’ veranderde dit beeld drastisch door zowel thematische als muzikale volwassenheid te tonen.

Na het wereldwijde succes van hun voorgaande plaat begon ABBA te werken aan de opvolger. Dit gebeurde in een periode van grote persoonlijke veranderingen: beide echtparen binnen de groep waren inmiddels gescheiden. Deze gebeurtenissen hadden niet alleen een logische en grote impact op de dynamiek tussen de vier leden, maar ook op de thema’s van hun muziek. Het album ademt een sfeer van terugblikken, melancholie en berusting. Muzikaal gezien omarmt het een donkerder, rijker en meer gelaagd geluid dan hun eerdere werk. Het is experimenteel, met veel elektronische muziek en synthesizers die toen net in opkomst waren. Voeg daarbij nog een aantal nummers over de in die periode nog spelende Koude Oorlog, en je hebt een album dat bol staat van volwassenheid en innovatieve geluiden.

‘The Visitors’: Het titelnummer en de openingstrack van het album zet gelijk de toon met teksten over angst en paranoia, voortkomend uit de Koude Oorlog. De lyrics beschrijven vooral het gevoel van iemand die bang is om te worden afgeluisterd of in de gaten gehouden te worden. Dit gevoel was universeel herkenbaar in die tijd. Daarmee is het nummer een ongebruikelijk politiek statement van ABBA. De muziek zelf draagt bij aan de beklemmende sfeer van het nummer, beginnend met een dreigende synthesizer die het gevoel van onrust en spanning versterkt. Het staccato ritme en de zanglijnen creëren een aparte, sinistere sfeer.

‘When All is Said and Done’: Dit is een emotioneel geladen nummer met als thema’s het accepteren en vooruitkijken na een verbroken relatie, wellicht geïnspireerd door de twee scheidingen binnen de band wat het extra authentiek maakt. De muziek is melancholisch met een sterke maar toch kwetsbaar klinkende leadzang. Het geeft duidelijk hun muzikale groei weer en het vermogen om volwassen thema’s om te zetten in goede teksten.

Het album ontving in eerste instantie zeer gemengde reacties en de voortekenen van het uiteenvallen van de groep werden steeds duidelijker. Gelijkelijk aan werd de band beetje bij beetje ontrafeld, hoewel de leden nooit officieel aankondigden dat de samenwerking stop werd gezet. Er verschenen nog enkele singles en een compilatiealbum in 1982, maar daarna was de koek echt op. Ondanks zeer kritische geluiden van professionele muziekrecensenten bij de release van het album (en het gebrek aan instant commercieel succes), is het album inmiddels een ABBA-klassieker. Het heeft de tand des tijds opmerkelijk goed doorstaan. Inmiddels wordt het erkend als vooruitstrevend werk dat goed laat zien dat ABBA wel degelijk muzikale en emotionele diepgang heeft. Heb je dit album in bezit, dan hoef je je inmiddels zeker niet meer te schamen. Het is een getuigenis van hun muzikale evolutie en een belangrijk stuk muziekgeschiedenis.