We hebbende afgelopen tijd de eieren van de weidevogels op allerlei manieren beschermd: kievit- en scholekstereieren in mandjes; de wulpbroedplaats afgeschermd met een raster; en een goede communicatie tussen boer en weidevogelgroep bij het bewerken van het land of het maaien van het gras. Maar nu breekt een spannende tijd aan. Komen de eieren uit? Hoe zijn dan de condities voor de kuikens om op te groeien? Ik ga u meenemen in het vroege leven van de kievitskuikens. Die komen op dit moment uit het ei. Scholekster en wulp zijn wat later.

Uit het ei

Het is voor het kievitsjong een hele struggle om uit het ei te komen. Ze doet er wel twee dagen over. Nat en opgevouwen komt het tevoorschijn. Het kuiken weegt niet meer dan 20 gram. Is het opgedroogd dan is het een echt donsje. Zie de foto bij dit artikel.

Nestvlieder

Kuikens die droog zijn en aan de wandel gaan noemen we nestvlieders. Dat geldt voor alle weidevogels. Ze moeten ook zelf op pad om voedsel te zoeken. Een uitzondering hierop zijn de scholeksterjongen. Het zijn ook nestvlieders, maar zij worden verwend door hun pa en ma.

Zichzelf warmhouden lukt de kuikens de eerste dagen nog niet zo goed. Ze kruipen nog regelmatig onder de vleugels van moeder. De jongen laten door licht gefluit merken dat ze het koud krijgen. Moeder blijft stil staan en laat zien, kom maar lekker onder mijn vleugels. Ik heb dit prachtige schouwspel twee weken geleden mogen zien. Het was toen erg koud. Hagelbuien en harde wind. En vlakbij, waar ik met de auto stond, zag ik de kievitsjongen onder moeders vleugels kruipen. Daar doe je het dan voor, dacht ik. Prachtig.

Eten

Een volwassen kievit eet voor een groot deel regenwormen. Die trillen ze uit de grond. Met een gewicht van 20 gram gaat dat niet lukken natuurlijk. Kuikens zijn daarom voor hun voedsel aangewezen op diertjes die boven de grond leven. Insecten, spinnetjes, kevertjes, en zelfs slakjes. Een klein deel van het voedsel bestaat ook uit plantachtig materiaal. Kievitkuikens zijn oogjagers: ze staan lang stil te kijken naar de bodem om daar langzaam kruipende insecten te ontdekken. Vandaar dat kieviten op braakliggende grond leven. In grasland zien ze geen kale grond om kleine beestjes te vinden. Na een paar weken is de snavel lang en sterk genoeg om ook regenwormen uit de grond op te peuzelen.

Bescherming door ouders

Voor de ouders van de kuikens breekt een stressvolle tijd aan. Er zijn zoveel gevaren. En vier kinderen in toom houden is best lastig. De kuikens kunnen vast komen te zitten in de begroeiing; in de sloot vallen en er niet meer uitkomen; onderkoeld raken en ook een prooi zijn voor een leger aan predatoren zoals kraai, vos, marter. Ook agrarische bezigheden zijn een gevaar voor de kuikens. Kievitouders laten hun jong met geluiden weten of er gevaar is. Het jong kan zich dan drukken en zijn camouflage maakt dat hij bijna onvindbaar is. Zijn er kraaien in de buurt, dan worden die onophoudelijk aangevallen tot ze de aftocht blazen. Aan het gedrag van de kievitouder is te zien of er jongen zijn: roepend met gespreide staart en hangende poten komt hij op het gevaar af. Ze hebben er een dagtaak aan.

Controle

De weidevogelbeschermers gaan, bij een goede temperatuur of als de boer aangeeft het land te bewerken, het land op en controleren de nestjes. Zijn er kleine schilfertjes in het nest achtergebleven dan is een nest uit. De kievit brengt namelijk de eierdoppen een eind weg in verband met predatoren. Soms zijn een paar eieren niet uitgekomen. We noteren alles in de database. Ons werk is dan nog om samen met de boer een zo goed mogelijk conditie te creëren voor het opgroeien van de kuikens. Want daar gaat het allemaal om. Eieren beschermen is belangrijk, samen zorgen dat kuikens kunnen opgroeien tot volwassen vogels is het belangrijkste. Met dank aan de meewerkende boeren. Wat een mooie bezigheid in het voorjaar. Hebt u interesse, dan kunt u met ons contact opnemen.

Lia Kuijsters, liakuijsters@gmail.com

Groepcoördinator Weidevogelgroep Raamsdonk

Jos Wagenmakers, jos.wagenmakers1@gmail.com

Medecoördinator