In het digitale tijdperk van muziekstreaming is het een zeldzaamheid geworden om volledige albums te beluisteren, maar echte muziekliefhebbers weten dat het luisteren naar een album van begin tot eind een unieke ervaring kan bieden. In de reeks ’Vinyl Verhalen’ neemt Dennis Mikhout elke week een iconisch muziekalbum onder de loep. Tijdens deze ontdekkingsreis onthult hij de verhalen achter deze albums, variërend van klassieke studio-meesterwerken tot memorabele live-opnames, ongeacht het genre en tijdperk. Deze week: ‘COWBOY CARTER’ van Beyoncé.

Door: Dennis Mikhout

Kan je een album wat bij het verschijnen van dit weekblad nauwelijks een week oud is een iconisch muziekalbum noemen? Het antwoord is wat mij betreft een volmondig ja. Beyoncé’s nieuwste werk, ‘COWBOY CARTER’ (album en songtitels zijn allemaal in capslock) markeert niet alleen een hele nieuwe richting voor de Amerikaanse zangeres maar weet ook direct geschiedenis te schrijven. Met de eerste single van het album, ‘TEXAS HOLD ‘EM’ wist Beyoncé als eerste zwarte vrouw de nummer 1 positie van de Amerikaanse countrymuziek hitlijsten te bereiken. En dat is een vooralsnog unieke prestatie die de deuren wagenwijd openzet voor meer diversiteit in een genre dat traditioneel toch vooral gedomineerd wordt door blanke Amerikaanse artiesten. Het album is daarmee niet alleen een mijlpaal in de carrière van de zangeres maar ook in de geschiedenis van deze muzieksoort.

De albumtitel is vooral een knipoog naar haar eigen achternaam en haar jeugd in Texas. Een staat waar de cowboycultuur toevallig nog steeds een hele grote rol speelt. Het album is een sterke mix van oude en nieuwe geluiden waarbij het onmiskenbare stemgeluid van Beyoncé de rode draad door het album vormt. Het vermogen om verschillende genres en invloeden te combineren tot nieuwe muziek heeft altijd centraal gestaan in het werk van Beyoncé. Wederom weet ze haar grenzen te verleggen door duidelijke countryelementen naadloos aan haar eigen sound toe te voegen.

Beyoncé Knowles-Carter, geboren en getogen in Houston Texas, laat al vanaf jonge leeftijd haar veelzijdige talent zien. Het begon allemaal eind jaren ’90 met ‘Destiny’s Child’, een van de bestverkopende vrouwengroepen aller tijden. Met haar krachtige stemgeluid, sterke podiumaanwezigheid en videoclips die vaak krachtige politieke statements bevatten groeide Beyoncé de afgelopen jaren uit tot een wereldwijde superster. Het verhaal van haar nieuwste album begint al in november 2016 als Beyoncé samen met countryband ‘the Chicks’ het nummer ‘Daddy Lessons’ live ten gehore brengt tijdens een award show van de Country Music Association. En deel van het publiek laat tijdens het optreden duidelijk merken niet gediend te zijn van de verschijning van de zwarte zangeres. Na afloop wordt Beyoncé ook backstage naar eigen zeggen om haar huidskleur zeer negatief behandeld. De zangeres besluit er plekke om terug te slaan. Ze verdiept zich meer dan zeven jaar in de zwarte roots van countrymuziek en brengt dan dit album uit.

Deze jarenlange diepe duik in de roots van countrymuziek betekende niet alleen een zeer persoonlijk gemotiveerde reis voor de zangeres maar ook een historische doorbraak voor het genre zelf. Deze muzieksoort is diepgeworteld in de Amerikaanse muziekcultuur maar heeft altijd de meeste moeite gehad met inclusiviteit en diversiteit. Historisch gezien valt een en ander natuurlijk te wijten aan de rassenscheiding waar het zuiden van de Verenigde Staten tot aan de jaren ’60 mee te maken had.

Door de jaren heen zijn er wel enkele zwarte artiesten geweest die hun stempel op het genre drukten, zoals Charley Pride en Darius Rucker, maar geen enkele zwarte vrouw wist ooit de absolute nummer 1 positie in de country hitlijsten te bereiken. Beyoncé heeft deze barrière doorbroken. Dat ze het genre inmiddels door en door kent blijkt uit de vele knipogen en referenties op het album. Twee voorbeelden daarvan:

SPAGHETTII: Bij de eerste beluistering blijkt deze track helemaal niks met country te hebben. Een strakke hiphop beat, scherpe vocalen die zelfs uitmonden in een woest rappende Beyoncé. De country referentie in dit nummer bevindt zich in een veel diepere laag. Als uitvoerende artiest staat naast Beyoncé ook Linda Martell vermeld. Een tot nu toe vrijwel onbekende countryzangeres die in de jaren ’70 als eerste zwarte vrouw probeerde de countryhitlijsten te bestormen. Door vijandige reacties tijdens optredens besloot haar platenmaatschappij Martell al na een album te laten vallen als een baksteen. Een gebroken carrière. Martell is in het begin van het nummer te horen met enkele zinnen waarin ze haar gram lijkt te halen op de platenmaatschappij die haar niet in het country genre vond passen. Een duidelijk statement van Beyoncé met als bijeffect dat Linda Martell vijftig jaar later alsnog haar muzikale erkenning krijgt.

JOLENE: Beyoncé nam haar versie van Jolene op na herhaaldelijke verzoeken van Dolly Parton zelf. De luisteraar hoor dan ook eerst Parton die een gesproken introductie doet. Wat volgt is een heerlijke rollercoaster voor de luisteraar. Beyoncé heeft de bekende tekst aangepast, de versie van Parton is smekend terwijl Beyonce toch vooral boos is op het personage Jolene die haar man komt stelen. Ze noemt haar meermalen een bitch. Voeg daarbij een ragfijne banjo, de stem van Beyoncé, hiphop elementen en zelfs een gospelkoor en je hebt een versie van deze ultieme country klassieker die geheel op zichzelf staat.

Het album staat verder vol verassingen zoals een Beatles cover met historische context, Wilie Nelson die een Texaanse radio dj speelt en een samenwerking met Miley Cyrus die op zeker een dikke hit gaat opleveren voor beide dames. Over het album is, met name in Amerika, veel te doen. Daar weigeren de echte puristen dit country te noemen. Eerlijk is eerlijk: ondanks alle referenties en invloeden is het geen echte countryplaat. Het is wel een album dat laat zien dat echte muziek geen grenzen kent en dat Beyoncé zichzelf nog steeds de onbetwiste ‘Queen B’ kan noemen.