’Vang de Watermonsters’, een initiatief van Natuur & Milieu, is een project dat de waterkwaliteit in kleine wateren in Nederland in kaart moet brengen. Dit jaar hebben burgerwetenschappers een recordaantal metingen opgestuurd, wat na het analyseren van de watermonsters in laboratoria een goede indicatie van de ecologische toestand van onder meer sloten, vennen, meren plassen en vijvers geeft. Een van de onderzoekers is Wil van Gils uit Geertruidenberg, die namens Natuurfederatie Geertruidenberg in onze gemeente op diverse locaties aan de slag ging. Vorig jaar zijn 1680 kleine wateren door 425 burgerwetenschappers gemeten. Uit het onderzoek bleek dat slechts 20% van die wateren in ons land een voldoende krijgt. Van Gils zegt over zijn deelname aan het project: “Vorig jaar zijn er binnen het genoemde project in onze gemeente geen metingen verricht. Toen de Natuurfederatie Geertruidenberg dit jaar vroeg om mee te doen aan dit toch wel zeer belangrijke project, heb ik me gelijk aangemeld. Het is een systeem om de waterkwaliteit ook in onze gemeente op hoofdlijnen in kaart te brengen. Het geeft een goed eerste beeld van de kwaliteit van het water en levert bruikbare data op voor het waterbeheer om verontreiniging verder te onderzoeken en aan te pakken.”
Door Jan Hoek
Wil van Gils, bestuurslid van Natuurfederatie Geertruidenberg, heeft duidelijk een relatie met de natuur in het algemeen en water in het bijzonder. Hij vertelt daarover: “Bij de Natuurfederatie doe ik mee aan de wintervogeltelling en heb ik samen met secretaris Peter Verwaters het initiatief genomen voor het aanleggen van vissenbossen van in totaal drie kuub wilgenhout dat tussen palen komt te liggen. Zo is er onder andere sprake van een toename van natuurlijk visvoedsel, de realisatie van een opgroeigebied voor jonge vissen en wordt predatie door met name aalscholvers voorkomen. Ik ben vanaf 1995 bestuurslid, waarvan de laatste vijf jaar als secretaris, van de Sportvisserij Zuidwest Nederland, waarbij ruim 200.000 sportvissers zijn aangesloten en ben ik 36 jaar bestuurslid, waarvan 34 jaar als voorzitter, geweest van de Bergse HSV Ons Genoegen. Tijdens het wintervissen in een haven mag ik, samen met mijn kleinzoon, nog graag een hengel uitwerpen. Mede omdat een goede waterkwaliteit belangrijk is voor sportvissers, wilde ik graag meedoen aan het project ‘Vang de Watermonsters’.” Laat Wil van Gils een vis zien en hij weet de naam; dat ligt iets anders als het gaat om waterdieren die vaak kleiner zijn dan een speldenknop. Om je burgerwetenschapper te mogen noemen, diende hij zijn kennis van het waterleven uit te breiden met korte cursus van Natuur & Milieu, die gegeven werd op de Hogere Agrarische School in ’s-Hertogenbosch. Onderdeel van de cursus is het oefenen in het water met een schepnet en een bak, daarbij geholpen door professionele biologen.
Wantsen en watervlooien
De eerste burgerwetenschapper van de gemeente Geertruidenberg weet nu tal van kevers, wantsen, worm- en kreeftachtigen, muggenlarven, watervlooien van 1 à 2 mm groot en dergelijke te herkennen. En lukt hem dat niet, dan is er altijd nog de hulp van de app ‘obsIdentify’. Van Gils verrichtte zijn metingen op vijf locaties in de gemeente, waaronder de put nabij het Lissenveld, een vliet op Dombosch II en d’n Driehoek in Raamsdonksveer. “Met mijn schepnet moest ik zo’n vijftig waterdieren in mijn bak krijgen. Van alle locaties moest ik mijn bevindingen op papier zetten zoals welke waterdieren zijn aangetroffen en eventuele aanwezigheid van kroos, drijvende algen en planten en onderwaterplanten, foto’s maken van elementen van de meetlocatie en vijf kokertjes met water, zonder lucht en beestjes, inzenden. Ecologen van het onderzoeksinstituut NIOO-KNAW zijn nu druk bezig met het analyseren van alle ingestuurde meetgegevens. Tijdens deze analyse worden verschillende aspecten van de metingen onder de loep genomen, van waterplanten en helderheid tot het stikstof- en fosforgehalte in de watermonsters. Begin oktober worden de resultaten van de gemeten wateren bekend gemaakt en krijg ik inzicht in de staat van de door mij gemeten wateren en alle andere gemeten locaties. Ik krijg dan ook te horen wat de bevindingen betekenen en hoe we de watervervuiling kunnen aanpakken. Dat is belangrijk, want door slechte waterkwaliteit loopt de biodiversiteit gevaar en wordt waterzuivering steeds moelijker. Kortom: schoon water is van levensbelang!”, stelt Wil van Gils tot besluit. In de gemeente Geertruidenberg zijn er zo’n 25 à 30 kleine wateren die in aanmerking komen voor een meting. Daarom is de Natuurfederatie Geertruidenberg op zoek naar nog een aantal vrijwilligers voor de metingen in 2024. Belangstelling? Stuur dan voor meer informatie en/of aanmelding een e-mail info@natuurfederatie.nl.