In mijn wekelijkse artikelen komt u de begrippen ‘coalitie’ en ‘oppositie’ steeds vaker tegen. Hoog tijd om daar eens even bij stil te staan. Ik zal bij het begin beginnen: de verkiezingen voor de gemeenteraad in 2022.

U koos

Voor het laatst werden die verkiezingen in 2022 gehouden. Zoals u weet, kon u daar uw stem uitbrengen op kandidaten van diverse partijen. Elke partij had een mooi verkiezingsprogramma met daarin wat ze allemaal voor elkaar wilden krijgen. Vaak wordt zo’n verkiezingsprogramma vergeleken met de jaarlijkse boekjes van scholen. Die blinken uit in het vertellen dat hun school het beste is voor uw kind. Alle positieve kanten worden benadrukt. Zo ook worden gouden bergen beloofd in de verkiezingsprogramma’s, maar er zijn weinig partijen die duidelijk maken dat er met andere partijen moet worden samengewerkt en dat er dan toch echt water bij de wijn gedaan moet worden. Hoe dan ook, het werd in 2022 een spannende aangelegenheid. Toen de stemmen geteld waren, bleek Keerpunt74 weer de grootste met 5 zetels in de Raad van in totaal 19 leden. Dat was 1 zetel meer dan Lokaal+. Morgen! kreeg 3 zetels en Gemeentebelangen bleef op het nippertje op 2 zetels steken. De VVD kreeg er 2, het CDA ook en er was 1 zetel voor de SVP.

Praten

De partijen kropen met elkaar aan tafel om te kijken of ze er samen uit konden komen. Dat lukte lange tijd niet. Wie zou nu met wie gaan samenwerken en de wethouders leveren voor een nieuw College van burgemeester en wethouders, het dagelijks bestuur van de gemeente. Er moest een buitenstaander aan te pas komen en die zorgde ervoor dat Keerpunt, Lokaal+, Morgen! én de VVD elkaar vonden. Die partijen wilden samenwerken in het College. Zij wilden de ‘coalitie’ vormen. Er werd een coalitie-overeenkomst gesloten, met een duurder woord een coalitieconvenant. Maar dan bleven in de nieuw gekozen Raad de partijen Gemeentebelangen, CDA en SVP over. Die werden dan automatisch de ‘oppositie’.

Samen

Het is de bedoeling dat de coalitiepartijen samen proberen om een groot deel van hun ideeën uit te voeren, zoals ze hun kiezers hebben beloofd. De oppositiepartijen proberen ook hun inbreng te leveren, als er over ideeën gesproken wordt en zij laten weten wat zij ervan vinden.

Het is meestal zo, dat de coalitiepartijen samen meer raadsleden hebben, dan de oppositie. Bij ons was dat tot voor kort 14 zetels voor de coalitie en 5 voor de oppositie. Tot voor kort, want een van de Raadsleden van een van de coalitiepartijen, stapte uit zijn partij. Igor van Nunen verliet Keerpunt74 omdat hij zich niet meer kon vinden in de koers van zijn partij. Daarmee stapte hij als eenling meteen ook uit de coalitie, die van 14 naar 13 ging. De oppositie ging daardoor van 5 naar 6 Raadsleden.

Makkie

Omdat in de Raad geldt, dat de meeste stemmen gelden, kan je er meestal vanuit gaan, dat de coalitie zijn zin krijgt. Vaak, want soms is een van de coalitiepartijen het niet eens met een voorstel. In dat geval kan een voorstel van de coalitie wel eens de mist in gaan, als zo’n coalitiepartij tegen een voorstel van het eigen College stemt. Dat wordt binnen de coalitie dan vaak ook niet in dank afgenomen. Gebeurt dat te vaak, dan spreken we wel van ‘haarscheurtjes’ of zelfs ‘scheuren’ binnen de coalitie. Wordt dat echt onhoudbaar, dan kan de coalitie uit elkaar vallen rondom een belangrijk onderwerp waarover de Raad moet besluiten.